8 maart is het internationale vrouwendag. Achterhaald? Zeker niet. Ds. Carolien Cornelissen ziet hoe de emancipatie van vrouwen onder druk staat. Een pleidooi voor elkaar steunen in zusterschap en over prinsessentandpasta.
Zusterschap. Ik laat het woord door mijn mond walsen en proef. Ik proef vrolijkheid en kracht. Ik proef blauw en geel, als de zon die warm en krachtig schijnt in een stralend blauwe lucht, waaraan geen wolkje te zien is. Nu ja, soms wel natuurlijk. Zusterschap is mooi en warm, maar soms drijven er ook wolkjes in de lucht. Kleine witte, grote grijze, soms donderwolken, maar altijd de zekerheid dat daarachter zuster zon schijnt. Zusters, ’t is net familie: met de een heb je meer, met de ander minder, maar je bent hoe dan ook verbonden in zusterschap.
zusterschap is mooi en warm
Niet altijd heb ik zusterschap zo gevoeld. Het was even wennen toen ik net doopsgezind was geworden. Zuster, ik? Wat een wonderlijke titel! Inmiddels draag ik deze titel met trots. Liever word ik zuster genoemd dan dominee. Voor mijn gevoel straalt ‘zuster’ gelijkheid uit en verbondenheid. In ‘dominee’ proef ik meer afstand en ongelijkheid; misschien wel omdat het klinkt als ‘domineren’, wat natuurlijk niet de bedoeling is van dominees. Maar toch, ‘zuster’ past me beter.
Mijn ogen dwalen door mijn boekenkast. Daar staat-ie. Een dikke pil die ik ooit van mijn zus kreeg, de titel in vette rode letters op de rug: Sisterhood is Powerful. Het boek gaat over vrouwenemancipatie, in de tijd dat ik het boek kreeg een hot item. Ik leef in een gelukkige tijd en plaats, bedenk ik. In het Nederland in de eenentwintigste eeuw zijn vrouwen en mannen bijna gelijk. Als vrouw kan ik werken, ik kan predikant zijn. Ik mag een bankrekening openen, alleen over straat, auto rijden, stemmen, mijn mening verkondigen. Niet overal en altijd zijn die dingen vanzelfsprekend (geweest). Oudere zusters vertellen uit eigen ervaring dat ze niet mochten doorleren, omdat dat voor meisjes niet nodig werd gevonden. Dat ze ontslagen werden zodra ze trouwden; dan waren ze voor de wet ook meteen handelingsonbekwaam. Mijn moeder werd er op aangekeken dat ze ging werken terwijl ze kinderen had. Wij kinderen mochten niet overblijven op school. Naschoolse opvang? Bestond niet. Wat dat betreft is er veel ten goede veranderd, in ieder geval in Nederland. De zusterkringen hebben in dit proces van emancipatie een belangrijke rol gespeeld. Ze gaven vrouwen een stem en een taak die meer inhield dan het huishouden en kinderen opvoeden.
prinsessen- en piratentandpasta
Wereldwijd is zusterschap nog steeds een factor in de vrouwenemancipatie: zusters steunen elkaar om hun eigen weg te gaan, ook of juist op wegen die doorgaans niet voor vrouwen heten te zijn. Zo ondersteunen zusters uit Nederland zusters die predikant willen worden in landen waar dat geen vanzelfsprekend beroep is voor vrouwen.
We mogen graag denken dat de vrouwenemancipatie in ons land wel zo’n beetje is afgerond. (Is dat mede een reden dat veel zusterkringen zijn verdwenen?) Maar soms heb ik het gevoel dat we terug zijn in de tijd, met aparte meisjestandpasta (prinsessen) en jongenstandpasta (piraten). Probeer eens een babycadeautje te vinden dat niet roze of blauw is! Meisjes worden richting Wiskunde A geloodst, jongens naar Wiskunde B. Dan verlang ik hevig terug naar Pipi Langkous die maling had aan het onderscheid tussen jongensachtig en meisjesachtig. Alles was Pipi-achtig. Doe waar je zin in hebt en vraag je niet af of het bij jouw sekse / gender hoort.
In ieder geval blijkt: zusterschap is nog lang niet passé. Zusterschap als een warme, krachtige verbondenheid, die grenzen overstijgt. Sisterhood is powerful.
Tekst: Carolien Cornelissen
Beeld: Unsplash
